Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΘΑΛΑΣΣΑ...(Β')

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το επίπεδο της θάλασσας μπορεί να ανέλθει συνολικά κατά 80 εκατοστά μέσα σε αυτή τη δεκαετία, αν και η πρόβλεψη αυτή μπορεί να φτάσει τα 2 μέτρα.

Η καύση των ορυκτών καυσίμων (γαιάνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) τα τελευταία 100 χρόνια, για την παραγωγή ηλεκτρισμού είναι υπεύθυνη για το 37% των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποτελεί την κυριότερη αιτία της κλιματικής αλλαγής. Περίπου το 1/3 του CO2 απορροφάται από τη θάλασσα. Αν και πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν μια ξαφνική και δραματική πτώση των ποσοτήτων του διοξειδίου του άνθρακα που απορροφάται από τη Θάλασσα.

Τα φυτά και ζώα, τα οποία έχουν εξελιχθεί ώστε να ζουν σε ελαφρώς αλκαλικό περιβάλλον, το pH τους είναι γύρω στο 8.3, τώρα θα πρέπει προσαρμοστούν σε μια αύξηση κατά 30% της οξύτητας.

Ορισμένα είδη πιθανότατα να μην αντιμετωπίζουν ακόμα δυσκολίες επιβίωσης, όμως εάν η τάση αυτή συνεχιστεί για ορισμένες δεκαετίες κάποια είδη θα αγωνιστούν για την επιβίωση τους.

Όμως η παρέμβαση του ανθρώπου δεν περιορίζεται στο CO2. Εν γνώσει του απορρίπτει απόβλητα στη θάλασσα, λήμματα, πλαστικά και τοξικές ουσίες. Πολλές φορές αθέλητα, απορρίπτονται επιβραδυντικά φλόγας, δεξαμενές πετρελαίου και βαρέα μέταλλα.

Συσκευασίες από πλαστικό ή αλουμίνιο, σχοινιά από συνθετικές ίνες, φίλτρα τσιγάρων. Οι χρήστες της θάλασσας είναι κυρίως αυτοί που πετούν στο νερό απορρίμματα από μη βιοαποικοδομήσιμες ύλες.

Καθώς τα απορρίμματα αυτά δεν καταγράφονται επαρκώς, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η ποσότητά τους, ωστόσο υπάρχουν τακτικές αναφορές για ορισμένες επιπτώσεις τους, π.χ. αποτελούν αιτία πνιγμού θαλάσσιων θηλαστικών ή καταστροφής των διχτύων των αλιέων.

Οι πετρελαιοκηλίδες προκαλούν μακροχρόνιες βλάβες. Δυστυχώς, ο διαρκώς εξελισσόμενος κανονισμός για την ασφάλεια στη θάλασσα δεν θα κατορθώσει ποτέ να εκμηδενίσει τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων. Σήμερα όμως υπάρχει ένας επιπλέον κίνδυνος: οι εξέδρες άντλησης πετρελαίου πολλαπλασιάζονται στη Βόρεια Θάλασσα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ατυχήματος και επακόλουθης διαρροής πετρελαίου στη θάλασσα.

Η χρόνια ρύπανση από υδρογονάνθρακες, αν και περισσότερο διάχυτη και λιγότερο θεαματική από τις πετρελαιοκηλίδες, είναι εξίσου ανησυχητική. Στο στόχαστρο βρίσκονται οι απορρίψεις ουσιών στη θάλασσα τις οποίες διατάζουν κάποιοι ασυνείδητοι πλοίαρχοι.

Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η ποσότητα πετρελαίου που απορρίπτεται στη θάλασσα με τον τρόπο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα πετρελαίου που περιέχει μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα. Το πρόβλημα έγκειται, αφενός, στη δυσκολία εντοπισμού των παραβατών και, αφετέρου, στη δυσκολία ολοκλήρωσης των διώξεων.

Πολλές φορές το κακό που προκαλείται από αυτούς τους ρυπαντές δεν είναι άμεσα ορατό. Τα αποτελέσματα φαίνονται στις αναλύσεις των νεκρών πολικών αρκούδων ή του τόνου που σερβίρεται στα σούσι μπαρ της Νέας Υόρκης.

Ο υπερβολικός εμπλουτισμός του θαλάσσιου περιβάλλοντος με θρεπτικά συστατικά (νιτρορρύπανση και φωσφορικά άλατα) τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα μέσω των ποταμών, των επιφανειακών υδάτων και των υπονόμων προκαλεί πολλαπλασιασμό της υδατικής χλωρίδας η οποία καταναλώνει το οξυγόνο του νερού θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Αυτό το φαινόμενο ευθύνεται για τις λεγόμενες «κόκκινες παλίρροιες» τοξικών αλγών.

Η κύρια αιτία της επιβάρυνσης της θάλασσας με θρεπτικά συστατικά είναι η εντατική γεωργία και η συστηματική χρήση λιπασμάτων, φυσικών ή χημικών. Άλλη σημαντική αιτία είναι οι οικισμοί που δεν διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων τους.

Καθένα από αυτά τα φαινόμενα είναι αρκετά καταστρεπτικό από μόνο του όμως συνήθως όλα συνδέονται. Αφανίζουμε ένα είδος και ξεκινάει μια αλυσίδα διαφοροποιήσεων.

Αν και μερικές φορές τα φαινόμενα που κάνουν την εμφάνιση τους μεμονωμένα μπορεί να μην αποδειχτούν μοιραία, αυτά τα οποία έρχονται σε συνδυασμό με άλλα αποδεικνύονται εξουθενωτικά. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που παραμένουν σε καλή κατάσταση φαίνεται να μπορούν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την αύξηση της οξύτητας όμως οι περισσότεροι ύφαλοι που πάσχουν από υπεραλίευση ή ρύπανση είναι καταδικασμένοι.

Η βιοποικιλότητα συνδέεται με την αλληλεξάρτηση και τα χτυπήματα από το ανθρώπινο χέρι τις τελευταίες δεκαετίες είναι τόσα πολλά ώστε η ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος έχει διασαλευθεί.

Είναι άραγε αυτές οι αλλαγές αναστρέψιμες; Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα αποθέματα του ιχθυοπληθυσμού μπορούν να ανακάμψουν μέσω των κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων. Όμως πολλές από τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα επιταχύνονται…

Μερικές από τις αλλαγές θα συνεχίσουν τη πορεία τους επειδή είναι απόρροια του παρελθόντος ενώ κάποιες άλλες θα φτάσουν έως ένα σημείο όπου μια ξαφνική και μη αναστρέψιμη αλληλουχία γεγονότων θα ξεκινήσει.

Το μόνο σίγουρο είναι θα πρέπει να αλλάξουμε τρόπο ζωής και σκέψης. Οι άνθρωποι είχαν την πολυτέλεια να φέρονται στη θάλασσα ως μια αστείρευτη πηγή όταν ο πληθυσμός τους ήταν περιορισμένος.

Ωστόσο ένας κόσμος 6,7 δισεκατομμυρίων ανθρώπινων ψυχών, που πρόκειται να φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια έως το 2050, δεν έχει αυτή τη δυνατότητα.